Internationale Vrouwendag: een ‘onbeperkt leefbaar’ pensioen voor iedereen

Vandaag staan we bij Athora Netherlands stil bij Internationale Vrouwendag, een dag waarop aandacht wordt gevraagd voor (on)gelijkheden tussen mannen en vrouwen. Die zijn op allerlei fronten aanwezig – ook op het gebied van de Nederlandse pensioenvoorziening. Uit onderzoek blijkt namelijk dat vrouwen 40% minder aanvullend pensioen opbouwen dan mannen. “Een schokkend gegeven, waarmee íedereen aan de slag zou moeten,” vindt onze collega Marica Wismeijer, die zich in dit onderwerp heeft verdiept.  

Marica is herverzekeringsspecialist en voorzitter van de ondernemingsraad bij Athora Netherlands én actief bij het Vrouwennetwerk van vakbond FNV. Ze geeft op uitnodiging van de nieuw opgerichte Diversiteitscommissie van Athora een presentatie voor collega’s over dit relatief onbekende probleem. “Ik schrok me rot toen ik voor het eerst hoorde over deze enorme pensioenkloof van vrouwen ten opzichte van mannen,” zegt ze. “Het is heel belangrijk dat we hier met elkaar meer aandacht voor hebben en deze dag is een goede eerste stap. Want ‘onbeperkt leefbaar’, het thema van Vrouwendag 2023 in Nederland, moet ook gelden voor financiële zekerheid na je pensionering.”

Tekst gaat verder onder de afbeelding

Pensioenkloof

Dit grote verschil in pensioeninkomen tussen mannen en vrouwen is een potentiële bron van armoede onder vrouwen op latere leeftijd en daarom een groot probleem. “Ik heb me altijd al sterk gemaakt voor gelijkheid, en financiële afhankelijkheid van je partner hoort daar niet bij. Het blijkt dat we in Nederland weliswaar allemaal onder hetzelfde pensioensysteem vallen, maar er niet op dezelfde manier gebruik van kunnen maken.”

Oorzaken

Om een probleem aan te pakken moet je weten wat het veroorzaakt. Marica verdiepte zich in dit maatschappelijke thema naar aanleiding van een webinar dat ze hier een tijdje geleden over volgde. Ze stuitte op drie hoofdoorzaken.

1) Vrouwen hebben gemiddeld een korter werkleven dan mannen. Grootste veroorzaker hier is de zorgkloof: vrouwen nemen het grootste deel van de onbetaalde zorg voor hun rekening. De maatschappelijke druk op vrouwen om thuis voor de kinderen te zorgen is nog steeds groot. En regelingen voor kinderopvang en ouderschapsverlof werken die ongelijkheid in de hand.

2) De loonkloof: vrouwen ontvangen nog altijd gemiddeld ruim 13% minder beloning voor hun betaalde werk dan mannen.

3) De inrichting van het pensioenstelsel: in sommige branches – waarin vrouwen oververtegenwoordigd zijn - wordt geen tot weinig werkgeverspensioen opgebouwd. Bovendien bouw je in het huidige stelsel relatief het meeste pensioen op in het latere deel van het werkleven, terwijl juist vrouwen de grootste bijdrage kunnen leveren aan het begin van hun werkleven, als zij nog geen kinderen hebben. In het nieuwe pensioenstelsel zal dit wat verbeteren met de nieuwe premieregeling, maar dit blijft een aandachtspunt.

Verantwoordelijkheid van iedereen

Het is een complex en veelomvattend probleem. Zoveel is wel gebleken uit het onderzoek dat Marica deed naar de pensioenkloof. De oplossing is dan ook niet eenvoudig, maar het begint bij bewustzijn. “Iedereen heeft hierin een rol te spelen. Niet alleen vrouwen zélf, maar ook hun partners, de overheid en pensioenaanbieders zoals wij. Iedereen heeft de verantwoordelijkheid bij te dragen aan bewustwording en het uiteindelijke dichten van deze enorme kloof.”

Keukentafelgesprekken

Zelf leverde Marica onmiddellijk haar parttime dag in toen ze zich realiseerde hoezeer ze zichzelf tekort deed. “Het is belangrijk dat iedereen aan de keukentafel de gesprekken over meer of minder werken goed voert. Het is prima als een van de twee partners bewust kiest om minder te gaan werken, maar zorg dan in elk geval voor een extra pensioenvoorziening voor elkaar. En ga je weer meer werken, dan is dat ook wellicht een moment om weer wat extra in te leggen.”

Oplossingsrichtingen

Zo zijn er nog veel meer oplossingsrichtingen te bedenken. Als werkgever, door op een dag als deze medewerkers te wijzen op het risico van de pensioenkloof. Maar ook als pensioenaanbieder door in te zetten op preventie, voorlichting en het stimuleren van extra pensioensparen wanneer dat mogelijk is. Marica: “Het creëren van transparantie en bewustzijn is een eerste stap in het oplossen van dit complexe vraagstuk. Ook na vandaag.”